ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ "ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΥΣ ΣΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ"

Να μην κατασκευαστεί η νέα περιφερειακή Υμηττού

Αν και για αρκετούς το ζήτημα της επέκτασης της Περιφερειακής Υμηττού αποτελεί κάτι που έχουμε λίγο έως πολύ ακούσει, για τον περισσότερο κόσμο εξακολουθεί να υφίσταται μια θολή εικόνα γύρω από το ποιους θα αφορά, πώς θα αλλάξει την καθημερινότητα στην πόλη, πόσο τελικά θα επηρεάσει τον καθένα από εμάς.
Το νότιο τμήμα της Δυτικής λεωφόρου Υμηττού προβλέπεται να κατασκευαστεί ως συνέχεια της υφιστάμενης «Αττικής οδού» από το ύψος της Καισαριανής μέχρι τα όρια των δήμων Αργυρούπολης - Γλυφάδας και να συνδεθεί με το νέο οδικό άξονα Σπάτων - Ελληνικού μέχρι την παραλιακή λεωφόρο Ποσειδώνος. Ένα άλλο κομμάτι μέσω σήραγγας, θα συνδεθεί με το Κορωπί. Η συνολική έκταση του έργου θα φτάνει περίπου τα 30 χλμ εκ των οποίων τα μισά πρόκειται να είναι επιφανειακά στον Υμηττό. Όσον αφορά το πρώτο κομμάτι του έργου (Καισαριανή - Αργυρούπολη), η πιο πρόσφατη μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ που έχουμε υπόψη μας -η οποία σκοπίμως δεν έχει δημοσιοποιηθεί σε κανέναν Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης- προβλέπει τα εξής: Κατασκευή οδικού άξονα συνολικού μήκους 8100 μέτρων, με δύο λωρίδες κυκλοφορίας (σε κάποια σημεία θα γίνονται τρεις), δύο λωρίδες έκτακτης ανάγκης και νησίδα τριών μέτρων. Μιλάμε δηλαδή για έναν κανονικό αυτοκινητόδρομο του οποίου το πλάτος θα φτάνει τα 25 μέτρα. Η λεωφόρος θα διέρχεται από τον ορεινό όγκο του Υμηττού σε υψόμετρο 150 - 300 μέτρα και η προβλεπόμενη ταχύτητα θα είναι 120χλμ. την ώρα. Για την διασύνδεση του αυτοκινητοδρόμου με το υφιστάμενο τοπικό δίκτυο προβλέπονται τέσσερις (4) κόμβοι σύνδεσης: Βύρωνας (Σακέτα), Ηλιούπολη (Σοφοκλή Βενιζέλου), Αργυρούπολη (Κύπρου-Γούναρη) και τέλος στην λεωφόρο Βουλιαγμένης.
Επίσης προβλέπονται δύο υπογειοποιημένα τμήματα, ένα που συνδέει την Περιφερειακή με την λεωφόρο Βουλιαγμένης και την Λ. Ποσειδώνος, το οποίο εν μέρει θα είναι υπογειοποιημένο και ένα ακόμα στην Καισαριανή που θα συνδέει την περιφερειακή Υμηττού με το κέντρο της Αθήνας (περιοχή Hilton). Πριν λοιπόν πούμε οτιδήποτε είναι προφανές ότι μιλάμε για ένα έργο που αποτελεί τμήμα ενός συνολικότερου, που θα αναμορφώσει ολοκληρωτικά τον συγκοινωνιακό χάρτη της Αθήνας.
Όσο και αν το ζήτημα στην παρούσα περίοδο είναι στην αφάνεια, δρομολογείται αθόρυβα η δημοπράτηση του έργου. Στο ενημερωτικό δελτίο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (3/3/08) αναφέρεται ότι ολοκληρώθηκαν οι μελέτες και αναμένεται να δημοπρατηθούν τα έργα που σχετίζονται με τους νέους οδικούς άξονες στον Υμηττό.
Με βάση τα παραπάνω διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα τόσο στην Ηλιούπολη όσο και στους όμορους δήμους η οποία μικρή σχέση έχει με αυτό που βιώνουμε σήμερα. Οι επιπτώσεις ενός τέτοιου έργου αγγίζουν αρκετές πτυχές τόσο σχετικά με την διάρθρωση και την χρήση του χώρου όσο και σχετικά με την καθημερινότητα. Είναι πραγματικό ότι αρκετός κόσμος στην Ηλιούπολη αντιμετωπίζει το έργο αυτό σαν μια λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης μας. Ωστόσο μια τέτοια προσέγγιση του ζητήματος εκτός του ότι είναι μερική, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και αποτελεί μια σύγχυση η οποία σκόπιμα διαχέεται από όσους προωθούν το έργο αυτό.
Το πρώτο ζήτημα είναι η περιβαλλοντική υποβάθμιση του Υμηττού
Η κατασκευή ενός τέτοιου δρόμου θα προκαλέσει οικολογική καταστροφή στον Υμηττό που είναι ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες πνεύμονες πρασίνου στην Αττική. Η ατμοσφαιρική ρύπανση (λόγω του κυκλοφοριακού φόρτου), η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της εκτεταμένης τσιμεντοποίησης, η μόλυνση του εδάφους, των ρεμάτων και του αέρα θα είναι σημαντική. Μια τέτοια διάσταση δεν μπορεί να αγνοηθεί λίγους μήνες μετά τις εκτεταμένες πυρκαγιές του τελευταίου καλοκαιριού γιατί σχετίζεται με στοιχειώδεις όρους διαβίωσης και υγείας για τον καθένα μας.
Το δεύτερο ζήτημα είναι το γεγονός ότι ένα τέτοιο έργο αλλοιώνει το χαρακτήρα του βουνού
Ο Υμηττός από ένας χώρος ελεύθερος - ανοιχτός σε όλους τους κατοίκους της περιοχής γίνεται μια υπό «οικονομική αξιοποίηση» έκταση. Είναι γνωστό ότι η κατασκευή δρόμων ταχείας κυκλοφορία συνοδεύεται από νέες οικιστικές επεκτάσεις και αλλαγές στην χρήση γης. Με άλλα λόγια, ο Υμηττός από έναν χώρο κοινωνικής συνεύρεσης και αναψυχής θα μετατραπεί σε ένα χώρο επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Το τρίτο ζήτημα αφορά τις επιπτώσεις στον πολεοδομικό ιστό της πόλης μας και την κυκλοφορία
(Μια διάσταση στην οποία κατά την άποψή μας υπάρχει μια μεγάλη σύγχυση στους κατοίκους της Ηλιούπολης) Το μεγάλο και πραγματικό κυκλοφοριακό πρόβλημα, το οποίο κυρίαρχα οφείλεται στην διερχόμενη υπερτοπική κυκλοφορία χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την προώθηση του νέου αυτοκινητόδρομου. Όσο όμως είναι σαφές ότι κανείς δεν μπορεί να αποδεχθεί την υπάρχουσα κατάσταση άλλο τόσο σαφές θα πρέπει να είναι ότι η αναπαραγωγή της λογικής που δημιούργησε το σημερινό πήξιμο και τις ακίνητες κάποιες ώρες Ελ. Βενιζέλου και Πρωτόπαπα δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα.
Ένα βασικό στοιχείο το οποίο προκύπτει από την διεθνή εμπειρία, όσο και από τις μελέτες των συγκοινωνιολόγων είναι ότι περισσότερος χώρος για τα αυτοκίνητα οδηγεί σε αύξηση των αυτοκινήτων και της κυκλοφορίας και ότι η λύση των αυτοκινητόδρομων δεν είναι παρά κάτι προσωρινό. Ήδη η Αττική οδός παρά το μεγάλο αντίτιμο το οποίο έχει για διόδια, λίγα χρόνια μετά την κατασκευή της, έχει αρχίσει να μπλοκάρει και οι συγκοινωνιολόγοι εκτιμούν ότι σε δυο χρόνια θα έχει κορεστεί. Από την άλλη πλευρά η κατασκευή του έργου αυτού δεν λύνει το πρόβλημα (δεδομένου ότι ο υφιστάμενος οδικός άξονας δεν καταργείται), ενώ παράλληλα προσελκύει υπερτοπική κίνηση, κάνει δηλαδή τον δήμο Ηλιούπολης και τους όμορους δήμους «πέρασμα» για τις μετακινήσεις όλων των νοτίων προαστίων προς κάθε σημείο της Αττικής και των Μεσογείων. Το γεγονός αυτό προφανώς και δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την πόλη μας. Ο κάθε αυτοκινητόδρομος απαιτεί μεγάλους οδικούς άξονες που καταλήγουν στις εισόδους και τις εξόδους του. Οι κόμβοι αυτοί που θα δημιουργηθούν θα υποβαθμίσουν τόσο τον Υμηττό όσο και τις γειτονιές που συνορεύουν. Αργά η γρήγορα αυτοί που προπαγανδίζουν την Περιφερειακή Υμηττού θα αρχίσουν να μιλάνε για διαπλατύνσεις ή για νέους οδικούς άξονες για να εξυπηρετείται όλη η υπερτοπική κίνηση που θα περνά μέσα από την πόλη. Στο σημείο αυτό ανακύπτουν ζητήματα υποβάθμισης της ζωής καθώς και ζητήματα υγείας για τους κατοίκους.
Ένα τέταρτο ζήτημα έχει να κάνει με τη διαχείριση των κοινωνικών υποδομών
Αν και το στοιχείο αυτό δεν είναι το κυρίαρχο, απογυμνώνει τους όποιους ισχυρισμούς έχουν επικαλεστεί κατά καιρούς δημοτικές αρχές και υπουργεία για την κατασκευή αυτού του έργου. Το έργο αυτό θα κατασκευαστεί με καθεστώς Σύμπραξης ∆ημόσιου-Ιδιωτικού τομέα (Σ∆ΙΤ) το οποίο σημαίνει ότι τον δρόμο θα εκμεταλλεύεται η κοινοπραξία εταιριών που θα τον κατασκευάσουν.Με άλλα λόγια ο δρόμος δεν θα αποτελεί μια δημόσια υποδομή αλλά μια ακόμη κερδοφόρα επένδυση (όπως η Αττική οδός) όπου ο κάθε εργαζόμενος θα καλείται να αποδίδει ένα διόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο για να τον χρησιμοποιήσει.
Τελικά η κατασκευή αυτού του αυτοκινητόδρομου δεν γίνεται για να επιλυθούν τα ήδη υπάρχοντα σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα στην Ηλιούπολη γιατί ούτε οι δημοτικές αρχές ούτε οι κυβερνήσεις ασχολήθηκαν ουσιαστικά με αυτά. Και δεν θα επιλύσουν τα κυκλοφοριακά προβλήματα διότι αυτά διογκώνονται λόγω της πολιτικής -που εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες- ενίσχυσης και πριμοδότησης του Ι.Χ. αυτοκινήτου σε σχέση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Αν πραγματικά θέλαμε να σκιαγραφήσουμε μια λύση για τα κυκλοφοριακά προβλήματα, η κατεύθυνση προφανώς θα έπρεπε να είναι στην ενίσχυση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς από τους κατοίκους, η ανάπτυξη πιο αξιόπιστου και μεγάλου δικτύου ΜΜΜ και όχι μια «λύση» που το μόνο πρόβλημα που λύνει είναι αυτό της αποδοτικής επένδυσης κεφαλαίων από τις επιχειρήσεις.
Συμπερασματικά οι λόγοι που ένα έργο τέτοιας εμβέλειας βρίσκεται στα σκαριά είναι καταρχήν ένας σχεδιασμός συνολικά για την περιοχή των νοτίων προαστίων από την πλευρά του ΥΠΕΧΩΔΕ και της κυβέρνησης της ΝΔ. Η πολιτική των κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια είναι η μετατροπή της Αθήνας και της περιοχής των Μεσογείων σε κόμβο μεταφορών και εμπορίου και στην περιοχή μας ο ορεινός όγκος του Υμηττού θεωρείται εμπόδιο. Η υλική αποτύπωση της πολιτικής αυτής είναι η εκτεταμένη τσιμεντοποίηση, η κατασκευή τεράστιων οδικών αξόνων, η εξαφάνιση-«αξιοποίηση» των ελεύθερων χώρων, η εμπορευματοποίηση κάθε μορφής δασικών ή προστατευόμενων χώρων. Για τον Υμηττό, η στόχευσή τους, είναι η μετατροπή του από μια «άχρηστη» επιχειρηματικά ζώνη σε ένα κερδοφόρο πεδίο εκμετάλλευσης, καθώς και η ευρύτερη ανάπτυξη επιχειρηματικών-εμπορικών δραστηριοτήτων γύρω από τον δρόμο και τον κόσμο που θα διέρχεται από αυτόν. Επιπλέον σχετίζεται με την «αξιοποίηση» του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού με εμπορικά κέντρα-εκθεσιακούς χώρους κλπ, την επέκταση της Αθήνας στα Μεσόγεια (Παιανία, Κάντζα κλπ).
Το ζήτημα για εμάς είναι ότι όλα αυτά καμία σχέση δεν έχουν να κάνουν με την βελτίωση της ζωής των κατοίκων, αλλά ότι αντίθετα καταστρέφουν τους όποιους στοιχειώδεις όρους διαβίωσης, που περιοχές σαν τις δική μας ακόμη διατηρούν. Στο όνομα της ανάπτυξης υποβαθμίζουν την ζωή μας, την υγεία και την καθημερινότητας μας.
Απέναντι σε μια τέτοια πραγματικότητα οι κάτοικοι δεν μπορούν παρά να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, για να διαφυλάξουν τόσο τον Υμηττό όσο και τις συνθήκες ζωής τους μέσα στην πόλη. Για να αναστραφεί όμως η επερχόμενη πραγματικότητα είναι απαραίτητο οι όποιες διεργασίες να εκκινούν από αυτούς που πλήττονται, που δεν είναι άλλοι από τους κατοίκους. Η εμπειρία μας από τα κινήματα έχει δείξει ότι μόνο όταν ο κόσμος αδιαμεσολάβητα διεκδικεί, τότε μόνο οικοδομούνται οι όροι νίκης. Όταν ο κάθε κάτοικος που πλήττεται δεν αναθέτει στους φορείς, τους εκπροσώπους να μιλήσουν για αυτόν, αλλά βγαίνει ο ίδιος στο προσκήνιο και διεκδικεί τότε μπορεί και να πετύχει πολλαπλά αποτελέσματα. Η ιστορία του ΚΥΤ και των πρόσφατων κινήσεων που αναπτύχθηκαν σε γειτονιές αυτό αποδεικνύει. Για τον λόγο αυτό συγκροτήσαμε την Επιτροπή αυτή η οποία είναι ανοιχτή και επιδιώκει την εμπλοκή όσο το δυνατόν περισσότερων κατοίκων με έναν ισότιμο τρόπο, προκειμένου να συντονιστούν οι δράσεις μας για το ζήτημα αυτό.